CHỦ
TỊCH TRUNG QUỐC MUỐN XÂY DỰNG HÌNH ẢNH "MỀM MẠI" KHI THĂM VIỆT NAM
Tuần
tới, Chủ
tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ có chuyến công
du tại Hà Nội, qua đó ông Tập muốn thúc đẩy quan hệ tốt đẹp Việt - Trung
cũng như xây dựng hình ảnh một Trung Quốc mềm mại.
Trong cuộc trao đổi giữa Giáo
sư Carl Thayer, Học viện Quốc phòng Australia, Đại học New South Wales
cùng VnExpress về quan hệ song phương Việt - Trung và diễn biến mới ở khu vực,
Giáo sư Carl Thayer đã thẳng thắng trả lời các câu hỏi
- Theo ông mục đích chuyến thăm Việt Nam của ông Tập Cận Bình
lần này là gì?
- Ông Tập thăm
Việt Nam trên cả hai cương vị, một là Chủ
tịch Trung Quốc và hai là Tổng
bí thư Đảng Cộng sản nước này. Về phương diện nghi thức ngoại giao thì
đây là sự
đáp lễ chuyến thăm của Tổng bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đến Bắc
Kinh đầu năm nay.
Chủ tịch Trung Quốc cũng sẽ thúc
đẩy quan
hệ đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam. Ông sẽ thông qua một tầm
nhìn chiến lược về quan
hệ song phương và thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác rộng lớn cùng có lợi.
Nói một cách ngắn gọn, ông Tập sẽ nỗ lực thể hiện rằng Việt Nam sẽ được lợi
nhiều khi hợp tác với Trung Quốc và Việt Nam cân nhắc lợi ích của Trung Quốc
khi đưa ra các quyết định.
- Thời điểm của chuyến thăm có ý nghĩa gì?
- Cuộc thăm viếng diễn ra sau Hội
nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XI
và sau khi Việt Nam cùng các đối tác hoàn tất đàm phán Hiệp
định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Trong khi đó, các nước
liên quan đến khu vực cũng bày tỏ mối quan ngại gia tăng về việc Trung
Quốc xây dựng trái phép các đảo
nhân tạo ở Trường Sa.
Nói chung, chuyến thăm của ông Tập được
sắp xếp để lấy lại sự khởi đầu, khuyến khích các lãnh đạo tương lai của Việt
Nam trong quan hệ với Trung Quốc. Bắc Kinh cũng muốn thúc đẩy quan
hệ kinh tế song phương và khu vực bên
ngoài khuôn khổ TPP, tạo đối trọng với sự ảnh hưởng của Mỹ, và thể hiện
một hình
ảnh mềm mại của Trung Quốc về tình
hình Biển Đông.
- Chuyến thăm giúp thay đổi tình hình tranh chấp trên biển như thế nào?
- Khi ông Tập và các lãnh đạo Việt Nam
thảo luận về các điều
khoản chung ở Biển
Đông, có thể hai bên sẽ để các
ủy ban cấp chính phủ tiếp tục thương lượng. Trên trường quốc tế, Trung
Quốc đã bắt đầu 'tấn
công ngoại giao' để vượt qua phản ứng tiêu cực trong khu vực với việc
xây dựng các đảo
nhân tạo. Vì thế Bắc Kinh sẽ muốn duy trì quan hệ tốt với Hà Nội.
Với việc Mỹ đưa
tàu tuần tra vào trong phạm vi 12 hải lý một số đảo nhân tạo trái phép
ở Trường Sa, Trung Quốc đang ở thế phòng thủ trước các cuộc họp thượng đỉnh
cuối năm (APEC tại Philippines và Cấp cao Đông Á tại Malaysia). Đến nay Trung
Quốc đã thể hiện sự kiềm chế.
- Ông Tập hai lần khẳng định "chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông" trước
chuyến thăm Mỹ và Anh mới đây. Việt Nam nên làm gì để thuyết phục ông Tập giải
quyết những khác biệt ở khu vực này?
- Trung Quốc và Việt Nam đã thông qua Nguyên
tắc cơ bản giải quyết các tranh chấp trên biển hồi năm 2011, hai bên
cũng có các thảo
luận cấp chính phủ với nhau về những việc đang diễn ra. Nói cách khác,
hai bên có cơ chế giải quyết những khác biệt song
phương. Nhưng Việt Nam cũng luôn nói rõ rằng sẽ thảo luận cùng với
cả bên thứ ba, nếu tranh chấp liên quan đến bên thứ ba. Trung Quốc và
Việt Nam sẽ không giải quyết tranh chấp chủ quyền sớm được, điều có thể hy vọng
nhất là điều hòa cách hành xử hòa bình của Bắc Kinh.
- Ông dự đoán, những chủ đề chính nào sẽ được thảo luận trong
các cuộc gặp giữa ông Tập và lãnh đạo Việt Nam?
- Tôi nghĩ, tất cả các vấn đề trong
khuôn khổ Đối
tác chiến lược toàn diện sẽ được thảo luận. Đó là hợp tác kinh tế,
thương mại, đầu tư, sự can dự của Trung Quốc trong xây dựng cơ sở hạ tầng,
khuyến khích Việt Nam đầu tư sang Trung Quốc, giao lưu nhân dân, giáo dục, khoa
học công nghệ, hợp tác giữa hai đảng và hợp tác quốc phòng. Thêm vào đó, có thể
các lãnh đạo cũng sẽ thảo luận về các vấn
đề quốc tế như là Sáng kiến của Bắc Kinh về Con đường Tơ lụa trên biển Thế kỷ
21 cùng Vành đai Kinh tế Con đường Tơ lụa, hợp tác để giải quyết các thách thức
xuyên quốc gia, chống khủng bố và thậm chí cả biến đổi khí hậu.
- Có thỏa thuận nào sẽ được ký kết?
- Có thể các bộ
trưởng Trung Quốc và doanh nhân hai nước sẽ ký bản
ghi nhớ và các hợp
đồng. Lãnh đạo hai nước sẽ đưa ra Tuyên
bố chung không ràng buộc đưa ra tầm nhìn về quan hệ song phương nên
phát triển như thế nào trong tương lai.
- Việc tàu Mỹ tuần tra một số đảo ở Trường Sa ảnh hưởng thế nào tới chuyến thăm?
- Chủ tịch nước Trương Tấn Sang gần đây
tuyên bố việc Trung Quốc xây dựng các đảo
nhân tạo là phi pháp theo luật
quốc tế. Việt Nam đã tuyên bố ủng hộ tự do hàng hải, sau khi Mỹ điều
tàu đến gần các thực thể Trung Quốc đang chiếm giữ. Nếu căng thẳng gia
tăng, Việt Nam sẽ phải cân nhắc nhiều hơn nữa trong vấn đề phức tạp
này. Về phía Trung Quốc, ông Tập sẽ không muốn vấn đề ảnh hưởng
tiêu cực tới quan hệ song phương.
Nguồn: VnExpress