HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ: NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN BIẾT
(Phần I)
Với
xu thế toàn cầu hóa như hiện nay, các Hiệp
định Thương mại song phương, đa phương ra đời là một điều tất yếu.
Thông qua đó có những tác động trực tiếp, gián tiếp đến đời sống vật chất, tinh
thần của chúng ta, việc hiểu biết cơ bản các Hiệp định thương mại sẽ giúp chúng
ta hòa nhập nhanh hơn vào một nền
kinh
tế năng đồng, đem lại nhiều lợi ích cho bản thân và những người xung
quanh.
WTO là gì?
WTO là cụm từ viết tắt cùa World
Trage Organnization tức Tổ
chức Thương mại Thế giới. Đây là tổ
chức thương mại được thành lập, hoạt động kể từ tháng 1/1995 nhằm thiết
lập, duy trì nền thương
mại toàn cầu tự do, thuận lợi và minh bạch. Tổ chức WTO được kế thừa, phát triển, thực
thi trên cơ sở Hiệp định chung về Thương mại và thuế quan - GATT 1947, cũng là
kết quả trực tiếp từ Vòng đàm phán Uruguay.
WTO có bao nhiêu thành
viên?
Tính đến
thời điểm WTO gia nhập WTO (1/1/2007) thì tổ chức có 150 thành viên. Thành viên
WTO là các quốc gia, các vùng lãnh thổ tự trị về quan hệ ngoại thương.
Nhiệm
vụ của WTO là gì?
WTO có 04
nhiệm vụ chủ yếu:
Thúc
đẩy thực hiện các Hiệp định và cam kết đạt được trong khuôn khổ WTO (và cả những cam kết
trong tương lai, nếu có);
Tạo
diễn đàn để các thành viên tiếp tục đàm phán, ký kết những Hiệp
định, cam kết mới về tự do hoá và tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại;
Giải quyết các tranh chấp thương mại phát sinh giữa các thành viên ; và
Rà
soát định kỳ các chính sách thương mại của các thành viên.
Quá
trình thông qua quyết định trong WTO
Về cơ bản,
các quyết
định trong WTO được thông qua bằng cơ
chế đồng thuận. Có nghĩa là chỉ khi không một nước nào bỏ phiếu chống
thì một quyết định hay quy định mới được xem là “được thông qua”.
Do đó hầu
hết các quy định, nguyên tắc hay luật lệ trong WTO đều là “hợp
đồng” giữa các thành viên, tức là họ tự nguyện chấp thuận chứ không phải
bị áp đặt; và WTO không phải là một thiết
chế đứng trên các quốc gia thành viên.
Tuy nhiên,
trong các trường hợp sau quyết định của WTO được thông qua theo các cơ chế bỏ
phiếu đặc biệt (không áp dụng nguyên tắc đồng thuận):
• Giải
thích các điều khoản của các Hiệp
định: Được thông qua nếu có 3/4 số phiếu ủng hộ;
• Tạm thời dừng nghĩa vụ WTO cho một thành viên: Được thông qua nếu có
3/4 số phiếu ủng hộ;
• Sửa
đổi các Hiệp định (trừ việc sửa đổi các điều khoản về quy chế tối
huệ quốc trong GATT, GATS và TRIPS): Được thông qua nếu có 2/3 số phiếu ủng hộ.
Cách
tổ chức của WTO:
Cơ
cấu tổ chức của WTO bao gồm :
Hội
nghị Bộ trưởng: Bao gồm các Bộ
trưởng thương mại – kinh tế đại diện cho tất cả các nước thành viên; Họp
2 năm 1 lần để quyết định các vấn đề quan trọng của WTO;
Đại
hội đồng: Bao gồm đại diện tất cả các thành viên; thực hiện chức năng của Hội
nghị Bộ trưởng trong khoảng giữa hai kỳ hội nghị của cơ quan này; Đại hội
đồng cũng đóng vai trò là Cơ
quan giải quyết tranh chấp (DSB) và Cơ
quan rà soát các chính sách thương mại;
Các Hội
đồng Thương mại hàng hoá, Thương mại dịch vụ, các vấn đề Sở hữu trí tuệ liên
quan đến Thương mại; Các Uỷ ban, Nhóm công tác: Là các cơ quan được thành lập để hỗ trợ
hoạt động của Đại hội đồng trong từng lĩnh vực; tất cả các thành viên WTO đều
có thể cử đại diện tham gia các cơ quan này;
Ban
thư ký: Ban thư ký bao gồm Tổng Giám đốc WTO, 03 Phó Tổng Giám đốc và các Vụ,
Ban giúp việc với khoảng 500 nhân viên, làm việc độc lập không phụ thuộc vào bất
kỳ chính phủ nào.
WTO là một tổ
chức thương mại có nhiều tác động lớn không chỉ đối với mỗi quốc gia còn
với công dân thuộc quốc gia đó, việc hiểu biết những kiến thức cơ bản về một tổ
chức thương mại thế giới như WTO sẽ giúp đem lại nhiều lợi ích cho bản thân và
mọi người.